Karsanbaç mı Karsambaç mı? Bir Kelimenin Kalbinde Saklı Hikâye
Bazı kelimeler vardır; bir yaz günü çocuk kahkahalarıyla birlikte kulağımıza çalınır, bir yaz akşamı serinliğinde damakta bıraktığı tatla hafızamıza kazınır. “Karsanbaç” mıydı, yoksa “karsambaç” mı? Bu küçük harf farkı, aslında dilimizin, kültürümüzün ve hatıralarımızın içinde kocaman anlamlar taşır. Gelin bu kelimenin peşine bir hikâye ile düşelim…
—
Yazın Sıcaklığında Başlayan Hikâye
Mersin’in küçük bir sahil kasabasında, yaz güneşi kavururken iki eski dost yeniden bir araya geldi: Mehmet ve Elif. Yıllardır birbirlerinden uzak kalan bu iki çocukluk arkadaşı, köy meydanında kurulan yaz panayırında tesadüfen karşılaşmışlardı. Göz göze geldiklerinde geçmişin tatlı hatıraları bir anda canlandı; toprak yolda yürüyerek karlık tepesine çıktıkları, çamurlu ellerle kar toplayıp şerbetle karıştırdıkları o günler…
“Hatırlıyor musun?” dedi Elif gülerek.
“Nasıl unuturum,” diye cevap verdi Mehmet, gözlerinde çocukça bir ışıltı. “Ama hâlâ emin değilim… Biz ona karsanbaç mı diyorduk, yoksa karsambaç mı?”
İşte, basit gibi görünen bu soru onları bambaşka bir yolculuğa çıkaracaktı.
—
Stratejik Akıl: Mehmet’in Arayışı
Mehmet, hayatı boyunca hep çözüm odaklı bir adam olmuştu. Sorular onun için sadece merak değil, bir meseleyi çözmenin kapısıydı. Eve döner dönmez eski kaynaklara, sözlüklere ve halk hikâyelerine daldı.
Türk Dil Kurumu’na göre doğru yazım “karsambaç”tı. Kelimenin kökeni “kar” ve “sambaç” sözcüklerinin birleşmesinden geliyordu; “sambaç” da ezilmiş kar anlamına yakın bir ağız kelimesiydi.
“İşte bu kadar!” diye düşündü. “Doğru cevap belli. Karsambaç.”
Ancak içinde bir şey hâlâ eksikti. Çünkü Elif’in söylediği gibi mesele sadece kelimenin doğrusu değildi, onunla birlikte yaşanan duygulardı.
—
Empatik Bir Yolculuk: Elif’in Hatıraları
Elif için mesele akademik bir doğruluk değil, bir kelimenin kalplerde bıraktığı izdi. Çocukken babaannesinin söylediği gibi hâlâ “karsanbaç” diyordu. O kelime, onun için sadece soğuk bir kar tatlısı değil; yaz sıcağında köy çocuklarının yüzündeki sevinç, kar kovasıyla koşarken düşen dizlerindeki yara, dedesinin şerbeti dökerken yüzündeki tebessümdü.
“Belki sözlükte karsambaç yazıyor olabilir,” dedi Elif, bir yaz akşamı sahilde yürürlerken. “Ama bizim dilimizde, bizim anılarımızda o hep karsanbaçtı. Yanlış değil… sadece bizimdi.”
—
İki Gerçeğin Buluştuğu Nokta
Mehmet, Elif’in bu sözleriyle bir gerçeği fark etti: Bazı kelimeler sadece dilin değil, hafızanın da parçasıdır.
Evet, “karsambaç” sözlükteki doğru biçimiydi. Ama “karsanbaç” da halkın dilinde yaşayan, kültürün içinde nefes alan bir versiyondu. Biri aklın doğrusu, diğeri kalbin sesi… Biri kitaplarda yer alır, diğeri çocukluk anılarında yaşar.
Köydeki yaşlılar hâlâ “karsanbaç” derken, genç nesil “karsambaç” demeyi tercih ediyordu. Her iki kullanım da yan yana varlığını sürdürüyordu. Tıpkı Mehmet’in mantığıyla Elif’in duygusunun aynı hikâyede buluşması gibi…
—
Bir Tatlının Ötesinde: Kültürel Bir Miras
Bu kelime, sadece yaz günlerinde yenilen buzlu bir tatlının adı değildir. O, Anadolu’nun sıcak yaz akşamlarında çocukların sevinci, komşuluk ilişkilerinin tatlı bir bahanesi, geçmişle bugün arasındaki bir köprüdür.
Karsambaç ya da karsanbaç… Nasıl söylerseniz söyleyin, o hep aynı hatıranın, aynı kültürün bir parçası olarak kalır.
—
Sonuç: Doğru mu Yanlış mı, Yoksa Her İkisi de mi?
Mehmet sonunda Elif’e dönüp gülümsedi:
“Sanırım artık cevap belli… Karsambaç, sözlüğün dediği gibi doğru olabilir. Ama karsanbaç, kalbin dediği gibi en gerçek olan.”
Ve o gün, birlikte bir kova kar getirip şerbetle karıştırdılar. Bir dil meselesi gibi görünen bu küçük ayrım, onları çocukluklarının en güzel günlerine geri götürmüştü. Belki de mesele doğruyu bulmak değil, o kelimenin taşıdığı hikâyeyi unutmamaktı.
—
💭 Peki sen ne diyorsun? Çocukluğunda bu tatlıya ne diyordun? “Karsambaç” mıydı yoksa “karsanbaç” mı? Yorumlarda paylaş, çünkü belki de kelimeler, en çok bizim hikâyemizi anlatır.